صنایع دستی ایرانیان

صنایع دستی ایرانیان

فهرست صنایع دستی ایران

طبقه بندی‌های گوناگونی از صنایع دستی ایران به عمل آمده و یکی از مناسب‌ترین این طبقه‌بندی‌ها طبقه‌بندی گروه هنرهای سنتی فرهنگستان هنر است:

بافته‌های داری

  • فرش و قالی:
    • قالی تمام پشمی
    • قالی پشم ابریشم
    • قالی کرک ابریشم
    • قالی گل ابریشم
    • قالی تمام ابریشمی
  • گلیم:
    • گلیم دو رو
    • گلیم یک رو
    • گلیم یک رو با ترکیبی از بافت‌های قالی
  • گبه
  • زیلو

بافته‌های دستگاهی

  • جاجیم
  • جاجیم‌مانندها:
    • جاجیمچه
    • گلیمچه متکازین
    • چنته
    • کیسه حمام
    • موج
    • ماشته
    • اهرامی
  • پلاس
  • پارچه‌ها:
    • پارچه‌های فاخر: زربفت (زری)، مخمل، مخمل نقش برجسته، ترمه، دارایی‌بافی، ابریشم‌دوزی.
    • سایر پارچه‌ها: عبا، برک، کرباس، متقال، ارمک‌بافی، شمد، شعربافی، احرامی، چادرشب‌بافی، رو فرشی و پرده‌ای.

رودوزی سنتی

  • سوزن‌دوزی:
    • سوزن‌دوزی درویشی تفرش
    • سوزن‌دوزی بلوچ
    • سوزن‌دوزی ترکمن
    • سوزن‌دوزی ممقان
    • خامه دوزی سیستان
  • سیاه دوزی سیستان
  • پته‌دوزی
  • بخارادوزی
  • نقش‌دوزی
  • نواردوزی
  • ملیله‌دوزی
  • گلابتون‌دوزی
  • خوس‌دوزی
  • زرتشتی‌دوزی
  • قلاب‌دوزی:
    • قلاب‌دوزی اصفهان
    • قلاب‌دوزی رشت

دوخت داخل پارچه

  • چشمه‌دوزی
  • سکمه‌دوزی

الحاق سایر مواد به پارچه

  • قیطان‌دوزی
  • ده‌یک‌دوزی
  • پیله‌دوزی
  • آجیده‌دوزی
  • منجوق‌دوزی
  • نقده‌دوزی
  • پولک‌دوزی
  • سکه دوزی
  • زغره‌دوزی
  • چهل‌تکه‌دوزی

صنایع دستی فلزی

  • دوات‌گری
  • حکاکی روی فلز
  • قلم‌زنی
  • مشبک فلز
  • ملیله‌کاری
  • زرگری
  • کوفته‌گری:
    • طلاکوبی
    • نقره‌کوبی
    • مس‌کوبی
  • ورشوسازی
  • چلنگری
  • زمودگری
  • قفل سازی
  • ریخته‌گری
  • زیورسازی
  • آثار فلزی ترکیبی:
    • جنگ‌افزارسازی
    • ضریح‌سازی
    • علامت‌سازی
    • چاقوسازی

میناکاری

  • میناکاری:
    • مینای خانه‌بندی
    • مینای مرصع
    • مینای نقاشی

سفال‌گری

  • سفال بدون لعاب:
    • سفال‌گری با دست
    • چرخ‌کاری
    • نقش برجسته سفالی
  • سفال لعاب‌دار:
    • سفال دوغابی
    • لعاب‌سازی
    • نقاشی روی لعاب
    • نقاشی زیر لعاب
    • کاشی‌کاری: کاشی‌کاری خود انواع مختلفی دارد: کاشی هفت رنگ، کاشی معرق، کاشی زرین‌فام، کاشی مینایی، کاشی معقلی
    • سفال زرین فام
    • سفال مینایی
  • خرمهره سازی
  • بدل‌چینی

آبگینه

  • شیشه‌گری:
    • روش‌ها: شیشه‌گری فوتی، شیشه‌گری فوتی قالبی
    • انواع: بارفتن، دوپوست، سه‌پوست.
  • تزئین شیشه:
    • تراش روی شیشه
    • نقاشی روی شیشه مینایی
    • نقاشی پشت شیشه
    • آبگزکاری
    • مات‌کاری
  • تلفیق شیشه و فلز

صنایع دستی چوبی

  • پیکرتراشی
  • ارسی‌سازی
  • چیق‌بافی
  • خاتم‌کاری
  • خراطی
  • ساز‌سازی
  • سوخت روی چوب
  • قواره‌بری
  • کنده‌کاری
  • گره‌چینی
  • مشبک‌کاری‌چوب
  • معرق چوب
  • معرق منبت
  • منبت‌کاری
  • نازک‌کاری
  • نقاشی روی چوب

صنایع دستی سنگی

  • سنگ‌تراشی
  • خراطی سنگ
  • معرق سنگ
  • مشبک سنگ
  • حکاکی روی سنگ
  • مرصع کاری
  • فیروزه کوبی

نگارگری

  • نگارگری کتاب و مرقعات:
    • تذهیب
    • تشعیر
    • گل و مرغ
  • نقش‌مایه ایرانی:
    • طراحی قالی و گلیم
    • طراح قلمی
    • گره‌گشی
  • ساخت ابزار طراحی:
    • بوم‌سازی
    • ساخت قلم و قلم‌مو
    • ساخت چسب‌ها و روغن‌ها
    • ساخت مهره
    • ساخت کاغذ پوستی
    • ساخت تخته صیقل

چاپ‌های سنتی

  • چاپ روی کاغذ
  • چاپ روی پارچه:
    • قلمکار
    • کلاقه‌ای
    • گره خورد

پوستین دوزی

  • پوستین‌دوزی

نمد مالی

  • نمدمالی

حصیر بافی

  • بوریابافی
  • چیغ‌بافی
  • بامبوبافی
  • کپوبافی
  • ترکه‌بافی
  • ارغوان‌بافی
  • مرواربافی
  • چم‌بافی

صنایع دستی چرمی

  • حکاکی روی چرم
  • سراجی
  • سوخت روی چرم
  • معرق چرم

رنگ‌سازی سنتی

  • ساخت رنگ‌های گیاهی
  • ساخت رنگی‌های حیوانی
  • ساخت رنگ‌های معدنی
  • ساخت رنگ‌های شیمیایی
  • مرکب‌سازی:
    • مرکب نگارگری
    • مرکب خوش‌نویسی

رنگرزی سنتی

  • رنگرزی روی کاغذ
  • رنگرزی روی چوب
  • رنگرزی روی ابریشم
  • رنگرزی روی پنبه